Bina Performansının Önemi

Türkiye tarih boyunca coğrafi konumu nedeniyle doğal afetler ile sık sık yüzleşmiş bir ülke olarak bilinir. Ülkemizde deprem konusunda yakın geçmişte yapılan yönetmelik güncellemeleri; 1975, 1998, 2007 ve halen yürürlükte olan 2018 deprem yönetmeliğidir. Yönetmelikler artan bilgi ve gelişen teknolojinin verdiği ihtiyaçlar doğrultusunda, mevcut yapı stoklarının önemli bir kısmının deprem dayanımının yetersiz olduğu gerçeği ile beraber belirli zaman aralıklarıyla güncellenmiştir. 1998 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik yapıların projelendirilmesi için bir devrim niteliğindedir. Bu tarihlerde başlayan yapı denetimi ve hazır beton kullanımı zorunluluğu gibi uygulamalar bu tarihin önemini göstermektedir. Bu tarihten önce inşa edilen binaların akıbetine kuşkuyla bakılmalıdır.

Yalnızca eski binalar olmamakla beraber yeni inşa edilenlerde de taşıyıcı sistemin kalitesini anlayabilmek çoğu kişi için mümkün değildir. Ülkemiz genelinde insanların bina alırken baktıkları; iç dizaynı modern mi, dış cephesi kaplamalı mı, en pahalı iç eşyalar mevcut mu, bina çevre düzenlemesi var mı, bina konumu nasıl, bina kaç katlı, oturum alanı ne kadar gibi kriterler binanın depreme karşı dayanıklılığı ile alakalı delil teşkil etmezler. İnşa sırasındaki takipsizlik, inşatta yetkili mühendis olmaması veya bir zamanlar herkesin müteahhit olduğu dönemde, diplomasını kiralayan ve şantiyeye yalnızca gelip imza atarak meslek etiğine aykırı hareket eden mühendislerin varlığı, yapı denetimcilerin işini düzgün yapmaması, malzemelerden çalınması, projeye uygun inşa edilmeyen taşıyıcı sistemler müteahhitlerin ve yetkililerin kusuru olarak görülmesi ile beraber, inşa sonrası dükkan olan zemin katlarda duvarların yıkılması, kolon – kiriş kesmeleri, fazladan kat çıkılması binaların yıkılmasına neden olan en önemli faktörler arasındadır.

Yakın zamanda gerçekleşen depremlerde binanızın hasarsız olması yaşanacak merkez üssü daha yakın bir depremde yıkılmayacağı anlamına gelmez. Binanızın hasar tespiti ile deprem performans analizi farklı şeylerdir. Binalar yaşanan depremlerde hasarı sönümleyici elastik yapıyla inşa edilirler. Depremin büyüklüğü bu elastikliği plastikliğe geçirebilir. Bu durum binanın göçmesine veya kalıcı hasar almasına sebebiyet verebilir.

Unutulmamalıdır ki, yapılar bir zincirdir ve zincirin kapasitesi onun en zayıf halkası kadardır. Deprem performans analizi tam da bu noktada önemli bir hal almaktadır. Yapılardan toplanan bilgiler ile modelleme yapılarak, mühendislik programlarıyla binanızın yaşanabilecek büyük bir depreme hazır olup olmadığını öğrenmeniz felaket öncesi önlem almanız açısından önemlidir. Bu noktada Türk halkı olarak bir şey olduktan sonra önlem alıyoruz, çabuk unutuyor ve deprem bölgesinde olduğumuz gerçeğini görmek istemiyoruz. Deprem bilinciyle yaşanabilecek maddi ve manevi tüm hasarları en aza indirmek için çok geç olmadan performans analizini tarafımızca temin etmenizi tavsiye ediyoruz.